2012

Πώς να Φτιάξεις
Έναν Κήπο

Σάββατο, 4 Φεβρουαρίου στις 12:00

εγκαίνια


Χάρις Επαμεινώνδα και Daniel Gustav Cramer
Φάνος Κυριάκου
Μαρία Λοϊζίδου 
Παναγιώτης Μιχαήλ 
Πόλυς Πεσλίκας 
Αλέξανδρος Πισσούριος 
Έφη Σαββίδου 
Σωκράτης Σωκράτους
συμμετέχοντες καλλιτέχνες

‘Ελενα Πάρπα 
επιμέλεια







Το Φυτώριο Εικαστικής Καλλιέργειας του Συλλόγου Επαγγελματιών Εικαστικών Καλλιτεχνών θα φιλοξενήσει από τις 4 Φεβρουαρίου μέχρι τις 2 Μαρτίου την έκθεση «Πως να φτιάξεις έναν κήπο» σε επιμέλεια Έλενας Πάρπα.

Στην έκθεση συμμετέχουν με αλφαβητική σειρά οι: Χάρις Επαμεινώνδα και Daniel Gustav Cramer, Φάνος Κυριάκου, Μαρία Λοϊζίδου, Παναγιώτης Μιχαήλ, Πόλυς Πεσλίκας, Αλέξανδρος Πισσούριος, Έφη Σαββίδου και Σωκράτης Σωκράτους.

Η έκθεση Πως να φτιάξεις έναν κήπο προσκαλεί εννέα καλλιτέχνες να διαπραγματευτούν την έννοια του κήπου με αφετηρία το ιστορικό του του Δημόσιου Κήπου Λευκωσίας.

Το οίκημα του Συλλόγου Επαγγελματιών Εικαστικών Καλλιτεχνών στον Δημόσιο Κήπο Λευκωσίας σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Νεοπτόλεμο Μιχαηλίδη, ο οποίος ανέλαβε την εκ νέου τοπιογράφηση του κήπου το 1968. Ο κήπος πρωτοδημιουργήθηκε επί Αγγλοκρατίας, όταν στις αρχές του 20ού αιώνα είχε αγοραστεί, σύμφωνα με την Αγνή Μιχαηλίδη στο βιβλίο της Χώρα, η παλιά Λευκωσία (1977), ένα μεγάλο τεμάχιο γης εκτός των τειχών της πόλης έναντι 63 λιρών. Οι Άγγλοι τον αφιέρωσαν στη μνήμη της βασίλισσας Βικτωρίας και η αρχική τοπιογράφησή του δόθηκε στον γεωπόνο και φυτολόγο, Παναγιώτη Γεννάδιο στον οποίο οφείλεται η απόφαση να φυτευτεί ο διάδρομος με τα φοινικόδενδρα. Από τα αρχεία του Δήμου μαθαίνουμε ότι όταν το 1968 ο Μιχαηλίδης ανέλαβε τον επανασχεδιασμό του κήπου, η πρόθεσή του ήταν να αντικαταστήσει τον αποικιοκρατικό κήπο μ’ έναν κήπο με ενδημικά κυρίως φυτά. Όπως προκύπτει από την αρχική μελέτη του, η οποία βρίσκεται σήμερα στο αρχείο του Δήμου Λευκωσίας, ο αρχιτέκτονας είχε οραματιστεί έναν κήπο «ελεύθερο και μη γεωμετρικό», σε κλιμακωτά επίπεδα με βλάστηση κυρίως κυπριακής προέλευσης έτσι ώστε να γίνουν «γνωστά φυτά που αυτοφύονται μεν στον τόπον αλλά είναι εντελώς άγνωστα στο μεγαλύτερο μέρος του κοινού». Πρόθεση του αρχιτέκτονα ήταν και η δημιουργία ενός θερμοκηπίου καλλιέργειας εξωτικών φυτών (το οίκημα του Συλλόγου), ο οποίος διακρίνεται ακόμα και σήμερα για τον ευφυή βιοκλιματικό σχεδιασμό του και από τη χαρακτηριστική γραφή του Μιχαηλίδη, η οποία παντρεύει τις αρχές του μοντερνισμού με αυτές της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Αν και κατά περιόδους είχε χρησιμεύσει ως ριζωτήριο για τις ανάγκες του πρασίνου της Λευκωσίας, ενώ γίνονταν σκέψεις ακόμα και να μετατραπεί σε μουσείο φυσικής ιστορίας, ο χώρος παρέμεινε για αρκετά χρόνια ανεκμετάλλευτος έως και την παραχώρησή του στον Σύλλογο Επαγγελματιών Εικαστικών Καλλιτεχνών.  

Η έκθεση Πως να φτιάξεις έναν κήπο έχει αφετηρία το συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο και προσκαλεί μια ομάδα καλλιτεχνών να προβληματιστούν γύρω από την έννοια του κήπου, η οποία αποκτά υπό αυτό το πρίσμα σημασία αλληγορική. Δεν αποτελεί μόνον μια ξανακερδισμένη Εδέμ στην καρδιά της πόλης, όπου μπορεί κανείς να περιπλανηθεί, να έρθει σ’ επαφή με τη φύση και να ξεχαστεί. Είναι το νησί που προσπαθεί σε μια εποχή ανακατατάξεων, νέα κι ελπιδοφόρα, παρά τις ταραχές και τις δυσκολίες, να προσδιορίσει και να «τοπιογραφήσει» την ταυτότητά του. Είναι επίσης τόπος στοχασμού, όπου μπορεί κανείς ν’ αρχίσει να συζητά τι είναι «ενδημικό», τι «ξένο», και σε ποιο βαθμό αυτός ο διαχωρισμός βασίζεται σε μύθους και εσφαλμένες αντιλήψεις. Ο κήπος, φυσικά, παραμένει μια διεκδίκηση της ουτοπίας, η οποία για να οικοδομηθεί και να διατηρηθεί χρειάζεται όραμα, χρόνο, φροντίδα, γνώση και τη διαρκή επιμέλεια της δημιουργικής χειρονομίας. Όπως κάθε ουτοπία όμως ενέχει την ιδέα της αποτυχίας, έτσι και η καλλιέργεια ενός κήπου. Καθορίζεται από το αναπόφευκτο της αστοχίας, της απώλειας και της καταστροφής. Οι εικαστικοί καλλιτέχνες που συμμετέχουν αναγνωρίζουν αυτή του τη διάσταση, όπως τον κατανοούν επίσης και ως τόπο κρυφό και μυστικό, γεμάτο απαγορευμένους καρπούς. Αυτή είναι μια ιδέα που επανεμφανίζεται συχνά στην ιστορία, από τον ειδυλλιακό κήπο των Εσπερίδων, μέχρι την Εδέμ του Βιβλίου της Γένεσης ή το λογοτεχνικό έργο της Frances Hodgson Burnett, «The Secret Garden» (1910). Ο κήπος γίνεται ο τόπος, όπου ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με τον πειρασμό, την επιθυμία, αλλά και την αβάσταχτη ανακάλυψη της θνητότητάς του.


Έλενα Πάρπα
συγγραφέας, επιμελήτρια, θεωρητικός τέχνης





︎︎︎